Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychód uważa się co do zasady kwoty należne, nawet jeżeli nie zostały faktycznie otrzymane. U czynnych podatników VAT kwoty te będą pomniejszone o należny podatek od towarów i usług. Warto zastanowić się jednak, kiedy następuje moment powstania przychodu?

Moment powstania przychodu - zasada ogólna

Generalna reguła zawarta jest w artykule 14 ust. 1c ustawy o PIT. Zgodnie z nim za moment powstania przychodu można uznać dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:  
  • wystawienia faktury albo
  • uregulowania należności.
  W związku z powyższym powstanie przychodu będzie zależeć od tego, które z powyższych zdarzeń wystąpi jako pierwsze. Zgodnie bowiem z zasadą ogólną moment powstania przychodu powstaje w dniu wydania towaru lub wykonania usługi.  Data wystawienia faktury lub uregulowania należności będą miały więc znaczenie tylko w momencie, kiedy jedno z tych zdarzeń nastąpi przed wydaniem rzeczy lub wykonaniem usługi. Przykład 1. Pan Adam świadczący usługi porządkowe wykonał usługę dla swojego kontrahenta 13 lipca. Zafakturował ją jednak 20 lipca. Przychód z działalności powstanie więc na dzień 13 lipca, czyli w dniu wykonania usługi.

Usługa ciągła rozliczana w danym okresie rozliczeniowym

Usługi o charakterze ciągłym są to usługi, które polegają na stałym, powtarzalnym zachowaniu strony zobowiązanej do ich świadczenia (zgodnie z treścią umowy). Przykładem takiej usługi może być usługa najmu. Dla usług ciągłych moment powstania przychodu wyznaczany jest w sposób odmienny. Jeśli bowiem usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uważa się ostatni dzień okresu rozliczeniowego (nie rzadziej niż raz w roku). Okres rozliczeniowy określony jest w umowie lub na wystawionej fakturze. Regulację tę stosuje się także w stosunku do dostaw energii elektrycznej i gazu przewodowego. Przykład 2. Pan Tomasz świadczy usługi doradcze. Rozlicza się z klientem na zasadzie miesięcznego rozliczenia. Faktura za usługi została wystawiona 15 lipca, a zapłata nastąpiła 3 sierpnia. W tym przypadku (jest to usługa ciągła) moment powstania przychodu wystąpił na dzień 31 lipca, tj. na ostatni dzień okresu rozliczeniowego.

Zaliczka a moment powstania przychodu

Co do zasady zaliczka nie powoduje powstania przychodu z działalności gospodarczej. Ustawodawca przewidział jednak pewne uproszczenie. Mianowicie w przypadku podatników, którzy ewidencjonują zaliczki na kasie fiskalnej za datę przychodu uznaje się dzień pobrania wpłaty. Należy mieć jednak na względzie, że przedsiębiorca, który chce skorzystać z tego uproszczenia zobowiązany jest powiadomić o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego.